ผู้ดูแลผู้ติดเชื้อเอชไอวีร่วมมือกันเพื่อหยุดยั้งโรคเอดส์ในแอฟริกา

Dotty Nyambok เป็นที่ปรึกษาด้านเชื้อเอชไอวีซึ่งปฏิบัติงานที่สถานพยาบาล Embakasi ในกรุงไนโรบี ประเทศเคนยา เธอเพิ่งดูแลผู้ป่วยได้เพียงครึ่งเดียวจากรายชื่อทั้งหมดขณะที่เด็กสาวสองคนเดินเข้ามาในกระโจม

เด็กสาววัย 18 ปี ที่ชื่อ Helima แวะมาที่นี่เพราะสงสัยว่าอาจติดเชื้อเอชไอวีจากแฟนหนุ่ม โดยมี Winny มาให้กำลังใจเพื่อนของเธอ

Dotty เริ่มปฏิบัติตามกระบวนการที่คุ้นเคย แกะเข็มปลอดเชื้อแล้วแทงไปที่นิ้วมือของ Helima เพื่อหยดเลือดลงบนแผ่นทดสอบ จากนั้นก็ตั้งนาฬิกาจับเวลาเพื่อนับถอยหลัง 15:00, 14:59, 14:58…

ขณะรอผล Dotty สอบถาม Helima ว่าหากผลเลือดออกมาเป็นบวก เธอจะทำอย่างไร ซึ่งเด็กสาวก็ตอบอย่างตึงเครียดว่า เธอขอไม่อยู่บนโลกนี้อีกต่อไป

Dotty ไม่รอช้าที่จะเล่าเรื่องราวของตัวเธอเอง ซึ่งเป็นเรื่องราวที่เธอมักเปิดเผยเมื่อสัมผัสได้ว่าอีกฝ่ายหมดกำลังใจและต้องการคนที่เข้าใจและความหวัง

“ฉันก็มีเชื้อเอชไอวีเหมือนกัน” Dotty กล่าว “ฉะนั้นถึงเธอจะมีเชื้อเอชไอวี ก็ยังใช้ชีวิตต่อไปได้ ก็แค่กินยาเท่านั้นเอง”

เด็กสาวทั้งสองแสดงท่าทีประหลาดใจและยิ้มตอบอย่างเขินอายภายในกระโจมที่ Embakasi ซึ่งเป็นสถานพยาบาลที่ดูแลผู้ติดเชื้อเอชไอวีที่ได้รับการสนับสนุนจาก Apple (RED) ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2555

โครงการ (RED) ก่อตั้งขึ้นโดย Bono และ Bobby Shriver ซึ่งระดมทุนได้มากกว่า 600 ล้านดอลลาร์สหรัฐ เพื่อสนับสนุนกองทุนโลกเพื่อต่อสู้โรคเอดส์ วัณโรค และมาลาเรีย โดยกว่า 200 ล้านดอลลาร์สหรัฐมาจากการร่วมมือกับ Apple ซึ่งเป็นผู้บริจาคระดับองค์กรรายใหญ่ที่สุด

ปีที่ผ่านมาประเทศเคนยามีผู้ติดเชื้อเอชไอวีรายใหม่กว่า 53,000 คน โดยอัตราการติดเชื้อของหญิงสาวสูงกว่าชายหนุ่มราวสองเท่า ซึ่งแม้ดูเหมือนจะเป็นตัวเลขที่อยู่ในระดับสูง แต่ก็ดีขึ้นกว่าเมื่อหลายปีก่อนอย่างมาก

ในปี พ.ศ. 2543 ประเทศเคนยามีประชากรวัยผู้ใหญ่ที่ติดเชื้อเอชไอวีสูงถึง 9.3 เปอร์เซ็นต์ ขณะเดียวกันเนื่องจากมียาไม่เพียงพอต่อความต้องการในการใช้ องค์การอนามัยโลกได้กำหนดแนวทางการใช้ยาต้านรีโทรไวรัส (ARVs) โดยให้ใช้เฉพาะกับผู้ป่วยที่มีเม็ดเลือดขาว CD4 อยู่ในระดับที่ต่ำกว่าเกณฑ์อย่างมาก ซึ่งเม็ดเลือดขาวดังกล่าวเป็นตัวชี้วัดระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย นั่นหมายถึงผู้ป่วยต้องมีอาการรุนแรงอย่างมากจึงจะได้รับการจ่ายยา ARVs และก็อาจสายเกินไปสำหรับผู้ป่วยหลายคน

5:27, 5:26, 5:25…

ใบหน้าที่เคร่งเครียดดังกล่าวเป็นสิ่งที่ Dotty เคยทำมาก่อนเมื่อเธอรู้ว่าตนเองตั้งครรภ์ขณะอายุ 19 ปี เมื่อปี พ.ศ. 2550 โดยขณะเข้าตรวจดูแลก่อนคลอด แพทย์ได้แจ้ง Dotty ว่าเธอติดเชื้อเอชไอวี และให้เธอไปรับการรักษาที่คลินิกซึ่งอยู่ห่างออกไปสองชั่วโมง โดยไร้ซึ่งการให้คำปรึกษา ไร้ความเห็นใจ และไร้การติดตามอาการใดๆ

สถานการณ์ดังกล่าวทำให้เธอบอบช้ำทางจิตใจและไม่กล้าเผชิญหน้ากับความจริง เธอไม่กล้าบอกใครและไม่ได้เข้ารับการรักษาใดๆ

ลูกชายของ Dotty เสียชีวิตในอ้อมกอดของเธอด้วยอายุเพียงหกสัปดาห์ เธอใช้กล่องใส่น้ำมันปรุงอาหารขนาดเล็กที่สุดเท่าที่จะหาได้เพื่อฝังเด็กทารกน้อย

สองสามเดือนหลังจากนั้น Dotty ได้แวะไปที่สถานพยาบาล Embakasi

ที่แห่งนี้เป็นหนึ่งในสถานพยาบาลหลายพันแห่งในประเทศเคนยาและอีกเจ็ดประเทศในแถบแอฟริกาซึ่งอยู่ใต้ทะเลทรายสะฮารา โดยได้รับการสนับสนุนจากกองทุนโลกในปี พ.ศ. 2545

กองทุนโลกช่วยพลิกสถานการณ์ด้านการดูแลผู้ติดเชื้อเอชไอวีในแอฟริกา โดยจ่ายยา ARVs แก่ผู้ติดเชื้อเกือบ 15 ล้านคนในทันทีที่ทราบผลเลือดว่าเป็นบวก นั่นทำให้จำนวนผู้ติดเชื้อเอชไอวีรายใหม่ในประเทศเคนยาลดลงกว่า 52 เปอร์เซ็นต์นับตั้งแต่ปี พ.ศ. 2543 เป็นต้นมา และในปีที่ผ่านมามีจำนวนผู้ติดเชื้อเอชไอวีเพียง 4.8 เปอร์เซ็นต์ของประชากรวัยผู้ใหญ่ทั้งหมด

ในปี พ.ศ. 2552 ทาง Embakasi ได้เปิดคลินิกการบริบาลพร้อมมูล (CCC) ขึ้นเป็นพิเศษสำหรับผู้ติดเชื้อเอชไอวีเพื่อแจกจ่ายยา ARVs ซึ่งได้รับการสนับสนุนส่วนใหญ่จากกองทุนโลก

“กองทุนโลกและ (RED) สร้างความเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญต่อชีวิตผู้ติดเชื้อเอชไอวี” Robina Anene Muli ผู้ดูแลสถานพยาบาล Embakasi กล่าว “โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องการสนับสนุนชุดตรวจเชื้อ ยา ARVs และยาอื่นๆ ซึ่งคิดเป็นกว่า 80 เปอร์เซ็นต์ของอุปกรณ์การแพทย์และเงินทุนสนับสนุนที่เราได้รับทั้งหมด”

3:13, 3:12, 3:11…

ขณะที่เธอปฏิบัติงานที่ Embakasi ในปีแรก Dotty ได้รู้จักกับ Mentor Mothers ซึ่งเป็นกลุ่มผู้ให้ความรู้และเป็นผู้ติดเชื้อเอชไอวี แต่สามารถให้กำเนิดเด็กที่ปลอดเชื้อเอชไอวีได้หลังจากได้รับยา ARVs โดยมีการจัดตั้งกลุ่มดังกล่าวขึ้นเป็นส่วนหนึ่งของการขยายงานของ CCC และได้รับการสนับสนุนจากกองทุนโลก

หลังเข้ารับการรักษาเพียงไม่กี่เดือน Dotty ก็พบว่าเธอตั้งครรภ์อีกครั้ง

วันที่ 7 พฤศจิกายน พ.ศ. 2552 เธอให้กำเนิดเด็กทารกที่แข็งแรงคนหนึ่ง “ทำให้ฉันมีเหตุผลที่จะมีชีวิตอยู่ต่อไปในขณะนั้น” เธอกล่าว “ต้องขอบคุณ Morgan เด็กคนนี้ช่วยชีวิตฉันเอาไว้”  

ขณะที่ Morgan อายุได้หกเดือน Dotty ก็สมัครเข้าร่วมกลุ่ม Mentor Mother ที่ Embakasi

“ฉันตัดสินใจมาเป็นที่ปรึกษาเพราะไม่อยากให้ใครต้องเผชิญกับสิ่งที่ฉันเคยพบมาก่อน” Dotty กล่าว “เป้าหมายของฉันคือการแสดงความเข้าอกเข้าใจ และฉันตรวจผลเลือดด้วยความรักและความเห็นใจ”  

กลุ่มผู้ให้ความรู้ซึ่งเป็นผู้ติดเชื้อเอชไอวีอย่าง Dotty ในสถานพยาบาลหลายแห่งช่วยเปลี่ยนการใช้ชีวิตอยู่กับเชื้อเอชไอวีของผู้คนจำนวนมาก

“กลุ่มผู้ให้ความรู้เป็นผู้มีส่วนสำคัญในความสำเร็จของแผนการรักษาผู้ติดเชื้อเอชไอวี” Luisa Engel หัวหน้าผู้บริหารฝ่ายสร้างความเปลี่ยนแปลงของ (RED) กล่าว “หน้าที่ของพวกเขาคือการให้ข้อมูลที่ช่วยรักษาชีวิตของผู้คนซึ่งกำลังต้องการสิ่งดังกล่าวอย่างเป็นที่สุด และทำหน้าที่เป็นแรงใจสำคัญเพื่อต่อสู้กับความท้อใจ”

เมื่อสามปีที่แล้ว Dotty ได้เริ่มบทบาทใหม่ที่ Embakasi ในฐานะที่ปรึกษาด้านการตรวจเชื้อเอชไอวี บางครั้งเธอตรวจเชื้อเอชไอวีของตนเองต่อหน้าผู้ป่วยเพื่อยืนยันว่าเธอเป็นผู้ติดเชื้อ และบอกให้อีกฝ่ายรู้ว่าพวกเขาสามารถมีชีวิตที่สมบูรณ์และสดใสได้เช่นกัน

“ฉันอยากเห็นผู้คนมีมุมมองที่เปลี่ยนไปต่อการติดเชื้อเอชไอวี” Dotty กล่าว “และนั่นคือสิ่งที่ฉันอยากเห็นในยามที่ฉันเปิดเผยว่าฉันก็เป็นผู้ติดเชื้อเช่นกัน”  

:03, :02, :01…

ย้อนกลับมาภายในกระโจมของ Dotty ในที่สุดก็ได้ผลตรวจของ Helima โดยเธอวางแผ่นทดสอบทาบกับตัวอย่างที่แสดงผลเลือดบวกและลบ

“ไหนลองดูและบอกฉันว่าผลออกมาเป็นอย่างไร” Dotty กล่าว

“ผลลบ” Helima ตอบ และความตึงเครียดก่อนหน้านี้ก็ผ่อนคลายลงในทันที หลังให้คำแนะนำวิธีป้องกันตนเองเสร็จ Dotty ก็อำลาเด็กสาวทั้งคู่อย่างอบอุ่น  

ขณะที่ Dotty เดินกลับบ้านในค่ำคืนนั้น เธอซื้อเนื้อกลับไปปรุงบนกระทะเป็นอาหารเย็นในอะพาร์ตเมนต์ขนาดหนึ่งห้องซึ่งเธอและ Morgan วัยเก้าขวบได้พักอาศัยอยู่ด้วยกัน

หลังมื้อค่ำวันนั้น เวลา 19:58 น. โทรศัพท์ของ Dotty ก็ส่งเสียงเตือน ซึ่งเป็นสัญญาณบอกให้เธอเริ่มทำสิ่งที่ครอบครัวนี้ปฏิบัติทุกคืนมาตลอดระยะเวลาสองปี นับตั้งแต่ Morgan โตพอที่จะเข้าใจอาการป่วยของมารดา

Morgan เดินไปที่ตู้ขนาดเล็ก หยิบขวดยาออกมา แล้วค่อยๆ เขย่าออกมาหนึ่งเม็ด จากนั้นก็ยื่นยา ARVs ให้แม่ของเขา ซึ่งหลังจากรับยามาก็ดื่มน้ำตามทันที

นี่คือแนวหน้าของสงครามต่อสู้กับโรคเอดส์ในแอฟริกา และนี่คือวิถีแห่งชัยชนะ ค่อยๆ แสดงความรัก ค่อยๆ มอบความเห็นใจ